O kierunku jako zawodzie i profesji

Pielęgnowanie  to  pomaganie  człowiekowi,  aby mógł  żyć  lepiej i zachować zdrowie, a w chorobie przyczyniać się do tego żeby proces zdrowienia przebiegał jak najkorzystniej. Pielęgnowanie winno służyć także ludziom umierającym. (Florence Nightingale)

 

Formalne kształcenie w zakresie pielęgniarstwa ma 160 letnią tradycję zapoczątkowaną założeniem przez  Florence Nightingale przy Szpitalu św. Tomasza w Londynie pierwszej szkoły pielęgniarskiej, która  potraktowała pielęgniarstwo jako zawód, do którego wykonywania niezbędna jest edukacja w odpowiednim kierunku i praktyka.

Fakt ten stanowiący swoistą cezurę czasową wyznaczającą koniec epoki uprawiania pielęgniarstwa jako pielęgnowania,  do którego przygotowaniem było szeroko rozumiane naśladownictwo zachowań rodzicielskich nabywanych przez kobiety w najwcześniejszym okresie cywilizacji w obrębie plemienia czy też opiekuńczo - pielęgnacyjnych  nabywanych przez kobiety w różnych strukturach w kolejnych okresach rozwoju ludzkości.

Wraz z wykreowaniem zawodu lekarza sprawowanego początkowo najczęściej w wielu kulturach przez kapłana i powstawaniem pierwszych przytułków czy szpitali organizowanych z pobudek religijnych przy klasztorach, a w późniejszym okresie organizowanych przez fundatorów i władze bogatych miast wykreowana została potrzeba wsparcia opiekuńczo-pielęgnacyjnego ich działań poprzez grupę zawodową pielęgniarzy, którymi byli zakonnicy opiekujący się mężczyznami i zakonnice opiekujące się kobietami.

Rozwój szeroko rozumianych nauk przyrodniczych, w tym wprowadzenie do kształcenia lekarzy sekcji zwłok, skonstruowanie mikroskopu  i słuchawki lekarskiej  umożliwił  rozwój  diagnostyki i metod leczenia, w tym szczególnie chirurgicznego przy wykorzystaniu środków usypiających i dał podwaliny współczesnemu pielęgniarstwu jako zawodu do wykonywania którego nie wystarczają już nabyte poprzez naśladownictwo umiejętności ale konieczna jest wiedza, która umożliwia prawidłowe wykonywanie funkcji opiekuńczo – leczniczych.

Nie sposób dzisiaj przecenić tego wielowiekowego doświadczenia w uprawianiu pielęgnowania jako podstawy wykreowania zawodu pielęgniarki. To przecież nie kto inny jak Hipokrates zwany ojcem medycyny, którego dewizą było „przede wszystkim nie szkodzić” w swoich dziełach zawierał przede wszystkim informacje dotyczące pielęgnowania chorego np. jak kąpać chorego, bandażować, żywić chorego, podawać płyny, stosować kompresy, które są dzisiaj umiejętnościami przypisanymi do zawodu pielęgniarki.

Nie można też jednoznacznie odpowiedzieć dlaczego wraz z rozwojem kształcenia w zawodzie lekarza nie rozwijano równolegle kształcenia w zawodzie pielęgniarki, mimo, że ten zawód faktycznie istniał i że bez pielęgniarek nazywanych ówcześnie siostrami  byłby niemożliwy rozwój medycyny. Można tylko domniemywać, że wykonujące ten zawód kobiety dzięki swojemu opiekuńczemu instynktowi i oddaniu służbie były w stanie sprostać  pierwotnemu pielęgniarstwu, a właściwie pielęgnowaniu, który jednak nie „wystarczał” do podejmowania nowych wyzwań jakie niósł za sobą rozwój medycyny.

Właśnie ten brak wiedzy dostrzegła Florence Nightingale tworząc pierwszą szkołę pielęgniarską.

Dzisiejsze pielęgniarstwo jako profesja osadzone jest w wielu dziedzinach i dyscyplinach naukowych, w tym w medycynie, psychologii, pedagogice, etyce czy nawet w zarządzaniu. Od szeregu lat pielęgniarstwo jest filarem nauk o zdrowiu.

Określone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO)  funkcje pielęgniarstwa do których zaliczono:

  • świadczenie opieki zdrowotnej i zarządzanie opiekę
  • edukację pacjentów oraz personelu medycznego zajmującego się ochroną zdrowia
  • realizowanie roli uczestnika zespołu opieki zdrowotnej
  • działanie na rzecz postępu w praktyce pielęgniarskiej

wpisane zostały w polskim prawie w ustawę o zawodzie pielęgniarki i położnej jako zadania polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w szczególności na:

  • rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta
  • rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych pacjenta
  • planowaniu i sprawowaniu opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem
  • samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych oraz medycznych czynności ratunkowych
  • realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji
  • orzekaniu o rodzaju i zakresie świadczeń opiekuńczo-pielęgnacyjnych
  • edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.

Za wykonywanie zawodu pielęgniarki ustawa uznaje także zatrudnienie w domach pomocy społecznej i żłobkach, nauczanie zawodu, prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie pielęgniarstwa, kierowanie i zarządzanie zespołami pielęgniarek na różnych szczeblach i w różnych strukturach, zatrudnienie w organach administracji publicznej zajmujących się ochroną zdrowia oraz sprawowanie funkcji z wyboru w organach samorządu pielęgniarskiego i organizacjach związkowych.

Aby sprostać tym współczesnym zadaniom zawodu pielęgniarki kształcenie w nim należy do jednego z najobszerniejszych programów studiów i prowadzone jest dwustopniowo na studiach:

  • pierwszego stopnia po ukończeniu których uzyskuje się prawo wykonywania zawodu pielęgniarki potwierdzone dyplomem licencjata pielęgniarstwa
  • drugiego stopnia po ukończeniu których uzyskuje się specjalistyczną wiedzę w wybranych obszarach pielęgniarstwa potwierdzoną dyplomem magistra pielęgniarstwa.

Szczególną formą kształcenia w zawodzie pielęgniarki są tzw. studia zawodowe ustanowione na mocy porozumień akcesyjnych związanych z wejściem Polski do Unii Europejskiej przeznaczone dla pielęgniarek które posiadają świadectwo dojrzałości i ukończyły liceum medyczne lub szkołę policealną albo szkołę pomaturalną, kształcącą w zawodzie pielęgniarki.

Pielęgniarstwo to piękny, ale trudny i do niedawna niedoceniany zawód. Zdecydowanie nie jest to zawód dla każdego. Nie jest to łatwa praca zarówno pod względem psychicznym jak i fizycznym.  Pożądanymi cechami są miedzy innymi:

  • empatia
  • umiejętność nawiązywania kontaktów
  • odporność psychiczna
  • opiekuńczość i troskliwość
  • otwartość na niesienie pomocy
  • odpowiedzialność

 

Jeśli człowiek rodzi się ze skrzydłami, powinien zrobić wszystko, żeby się nimi posłużyć i latać. (Florence Nightingale)

Podejmując decyzję o kształceniu w zawodzie pielęgniarki warto spojrzeć w głąb siebie i odpowiedzieć na pytanie czy sprostam wyzwaniom tej profesji i czy mam skrzydła i chcę się nimi posłużyć w życiu na rzecz misji jaką jest pielęgniarstwo.

Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej umożliwia zdobycie wyższego wykształcenia z zakresu pielęgniarstwa na wszystkich poziomach kształcenia gwarantując wysoką jakość kształcenia teoretycznego oraz praktycznego.